ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
20/4/08

Συνεδρίασε στις 18-4-2008 στα γραφεία του Συλλόγου «Ιλισός» η Συντονιστική Επιτροπή Συλλογων και Κινήσεων για τους Ελεύθερους Χώρους και την Ποιότητα Ζωής της Αθήνας και αποφάσισε τα εξής:
· Εκτιμά ότι η επίθεση στους ελεύθερους χώρους της πόλης συνεχίζεται με αμείωτη ένταση
· Χαιρετίζει τις νέες επιτροπές αγώνα και συλλόγους πολιτών που προστίθενται στις παλιότερες, με αποτέλεσμα οι κοινωνικές αντιστάσεις για τους ελεύθερους χώρους να έχουν ανέλθει τα τελευταία δύο χρόνια από 73 σε 115.
· Συμπαραστέκεται στον αγώνα της επιτροπής πολιτών για τη διάσωση του Ελαιώνα. Συμμετείχε στην δενδροφύτευση που διοργάνωσε στις 13-4-08 στο χώρο όπου πρόκειται να υλοποιηθεί η σκανδαλώδης σύμβαση μεταξύ Δήμου Αθηναίων και ΠΑΟ ΑΕ. Η Συντονιστική Επιτροπή αποφασίζει να συμμετέχει στις προσφυγές που θα υποβάλλει η επιτροπή πολιτών για τη διάσωση του Ελαιώνα και καλεί τις επιτροπές και συλλόγους που συμμετέχουν στην Συντονιστική Επιτροπή να ενισχύσουν την προσπάθεια της επιτροπής πολιτών για τη διάσωση του Ελαιώνα.
· Χαιρετίζει την πετυχημένη και μαχητική συγκέντρωση και πορεία προς το ΥΠΕΧΩΔΕ της επιτροπής αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή που έγινε την Τετάρτη 16-4-08 και στην οποία η Συντονιστική Επιτροπή απηύθηνε χαιρετισμό. Θεωρεί θετική εξέλιξη την ομόφωνη απόφαση της υπερνομαρχίας Αθηνών-Πειραιώς υπέρ της υλοποίησης της μελέτης του ΕΜΠ για το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή χωρίς εμπορρευματοποίηση καθώς και της απομάκρυνσης του Μπάντμιντον από το χώρο. Η Συντονιστική Επιτροπή που συμμετέχει στην προσφυγή που έχει κατατεθεί δηλώνει ότι θα ενισχύσει με κάθε τρόπο την Επιτροπή Αγώνα στις δράσεις της και θα συμπαρασταθεί στην εκδίκαση της προσφυγής που θα εκδικαστεί στο ΣτΕ στις 9-5-08.
· Χαιρετίζει τις θετικές εξελίξεις στο Πεδίον του Άρεως μετά την υλοποίηση της μελέτης διαμόρφωσής του Πάρκου από τον αρχιτέκτονα Αλ. Τομπάζη και την δρομολογημένη υλοποίηση του έργου. Εκφράζει την ανησυχία της για την διαχείριση του Πάρκου μετά την εκτέλεση των έργων και επισημαίνει ότι το Πάρκο θα πρέπει να παραμείνει ως χώρος περιπάτου, ανάπαυσης και περισυλλογής και να μην εμπορρευματοποιηθεί. Επίσης, διαμαρτύρεται για άλλη μια φορά γιατί με αφορμή την θετική εξέλιξη για το Πάρκο, οι παρακείμενοι πράσινοι χώροι (Άλσος Ευελπίδων, Πλατεία Πρωτομαγιάς, Λόφος Φιννόπουλου) δεν αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο για την αναβάθμιση συνολικά των ελεύθερων χώρων και του πράσινου της περιοχής.
· Χαιρετίζει τις εκδηλώσεις της Επιτροπής Πρωτοβουλίας κατοίκων Εξαρχείων για την απελευθέρωση των πεζόδρομων από τραπεζοκαθίσματα και αυτοκίνητα. Επίσης χαιρετίζει την αποτελεσματική και επιτυχή δράση του καθαρισμου του Λόφου του Στρέφη από σκουπίδια, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν 60 σακούλες σκουπιδιών και μια κούτα από σύριγγες που παραδόθηκαν στο Δημαρχείο, γεγονός που αποδεικνύει την εγκατάλειψη και την πλημμελή και μη συστηματική καθαριότητα του λόφου του Στρέφη από το Δ. Αθηναίων.
· Συμπαρίσταται στα τοπικά κινήματα που ζητούν την απόδοση των ελεύθερων στρατοπέδων για δημιουργία χώρων πρασίνου.
· Χαιρετίζει την πορεία του Συλλόγου ΠΕΖΗ από την Ακαδημία μέχρι την Πλ. Εξαρχείων με καροτσάκια και την ανάδειξη του προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι πεζοί στα πεζοδρόμια της πόλης.
· Χαιρετίζει τις δενδροφυτεύσεις που έγιναν στο Πάρκο Κύπρου και Πατησίων προκειμένου να αποτραπεί η δημιουργία υπόγειου ιδιωτικού γκαράζ στο χώρο και θεωρεί απαράδεκτη την έγκριση της κοπής των δέντρων από την ΕΠΑΕ και την παραπομπή σε δευτεροβάθμια επιτροπή για τελική απόφαση παρά την αντίρρηση της δασικής υπηρεσίας της Δ/νσης Δασών.
· Χαιρετίζει τη δενδροφύτευση στο Λόφο της Αλεπότρυπας από επιτροπές κατοίκων με 55 δέντρα και τον καθαρισμό του Λόφου από σκουπίδια (συγκεντρώθηκαν 15 σακούλες) που παραδόθηκαν στο Δημαρχείο.
· Χαιρετίζει την δενδροφύτευση των κατοίκων στην οδό Δημητρακοπούλου στο Κουκάκι.
· Εκφράζει την ικανοποίησή της για την έκδοση προεδρικού διατάγματος για τη μετονομασία του τοπωνυμίου Γουδί σε «Γουδή» (ΦΕΚ Α, φύλλο 35/29-2-08, ΠΔ 16/11-2-08), που χρησιμοποιεί τουλάχιστον από τριετίας τόσο η Συντονιστική Επιτροπή όσο και τα τοπικά κινήματα πολιτών.
· Εκφράζει την αγανάκτησή της για την απόφαση του ΣτΕ να επιτρέψει την καταστροφή της δενδροστοιχίας 95 δέντρων στην οδό Διοχάρους για τη δημιουργία υπόγειου γκαράζ με παραχώρηση στην ιδιωτική εταιρεία Metropolitan Athens Park.
· Εκφράζει τη συμπαράστασή της στην Κατάληψη του Κτήματος Πραπόπουλου στο Χαλάνδρι και την αγανάκτησή της για τον εμπρησμό που προκάλεσαν άγνωστοι στο κτίριο της κατάληψης.
· Καταδικάζει την επαίσχυντη δήλωση του Δημάρχου Αθηναίων και τις μειωτικές και απαξιωτικές εκφράσεις του εναντίον των κινημάτων πολιτών με αφορμή συμβολικούς καθαρισμούς, και δενδροφυτεύσεις στις οποίες προβαίνουν.
· Καλεί τον Δήμαρχο Αθηναίων να δημοσιοποιήσει όχι μόνο τους χάρτες αλλά και τους καταλόγους των χώρων πρασίνου ανά Διαμέρισμα που υποτίθεται ότι επεξεργάστηκε για να προβεί στην εξαγγελία της Χάρτας Πρασίνου.
· Αποφασίζει να προχωρήσει σε έκδοση ενός βιβλίου με τίτλο ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ 2008, που θα περιέχει ένα δισέλιδο για κάθε συλλογικότητα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει και τη δράση της για την προστασία των Ελεύθερων Χώρων.
· Αποφασίζει τη διοργάνωση εκδηλώσεων για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος της 5-6-08.

Η Γραμματεία

(Για Επικοινωνία: 6974644383, 210-3300480, 6977327802)

ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
ΝΕΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΩΝ
ΣΤΗΝ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΥΜΗΤΤΟ

Του Πάνου Τότσικα


1. Η Αθήνα επεκτάθηκε και συνεχίζει να επεκτείνεται προς όλες τις κατευθύνσεις. Η συσσώρευση πληθυσμού και δραστηριοτήτων επιβάλλει την δημιουργία νέων μεταφορικών υποδομών.
Παρά την λειτουργία του Μετρό και του Προαστιακού, κυρίαρχο μέσο μετακίνησης είναι το Ι.Χ. αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα την ολοένα και μεγαλύτερη κυκλοφοριακή συμφόρηση.

2. Το 1985, θεσπίστηκε η εκ περιτροπής κυκλοφορία Ι.Χ. αυτοκινήτων στο κέντρο της Αθήνας (μεγάλα-μικρά και αργότερα μονά-ζυγά), ως «προσωρινό» μέτρο κατά του νέφους. Τότε κυκλοφορούσαν καθημερινά περίπου 500.000 Ι.Χ., αλλά σήμερα έχουν ξεπεράσει τα 2,2 εκατομμύρια.
Οι ημερήσιες μετακινήσεις στο λεκανοπέδιο της Αθήνας έχουν καταμετρηθεί στα 8 εκατομμύρια, με προοπτική να διαμορφωθούν στα 10 εκατομμύρια μέσα στην επόμενη διετία. Περίπου το 60% των μετακινήσεων γίνεται με Ι.Χ. και σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις «…το 2010 τα αυτοκίνητα στο λεκανοπέδιο, θα κινούνται με ταχύτητα πεζού…».1

3. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά. Την τελευταία δεκαετία, η μέση ετήσια αύξηση των Ι.Χ. ήταν της τάξης του 6,56%, όταν ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε μόλις κατά 0,46%.
Οι Έλληνες κάνουν κατά μέσο όρο 9 διαδρομές την εβδομάδα με το Ι.Χ. τους για αποστάσεις μικρότερες από ένα χιλιόμετρο, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι Έλληνες κάνουν υπερδιπλάσια χρήση του Ι.Χ. σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.2

4. Στο λεκανοπέδιο της Αθήνας κυκλοφορεί το 43% των οχημάτων. Το 45% των μετακινήσεων αφορούν την διαδρομή σπίτι - δουλειά - σπίτι. «…Ο κορεσμός της κυκλοφορίας στους βασικούς οδικούς άξονες φτάνει σήμερα στο 55% και αν δεν ληφθούν μέτρα, το 2010 θα φτάσει στο 78% έως και 95%. Θα μιλάμε για μια ακίνητη πόλη…».3
Στους 11 σημαντικότερους οδικούς άξονες τις ώρες αιχμής, η μέση ταχύτητα των οχημάτων έχει μειωθεί από 3% έως και 12%, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

5. Στην Αττική Οδό, το πρώτο εξάμηνο του 2007 η μέση ημερήσια κυκλοφορία διαμορφώθηκε στα 290.000 οχήματα και έχει φτάσει στα όρια αντοχής του αυτοκινητόδρομου.
Στο κεντρικό τμήμα της (κόμβος Δουκίσης Πλακεντίας – έξοδος στην Εθνική Οδό Αθηνών–Λαμίας), παρατηρούνται ολοένα και συχνότερα μποτιλιαρίσματα. Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, προωθούνται σενάρια για την προσθήκη στην Αττική Οδό ενός δεύτερου δρόμου, που θα κινείται υπογείως του σημερινού, στο τμήμα από την Δουκίσης Πλακεντίας έως τον κόμβο της Μεταμόρφωσης.4

6. Είναι προφανές ότι τα σημερινά κυκλοφοριακά αδιέξοδα στην πρωτεύουσα, οφείλονται στην κυρίαρχη επιλογή μετακίνησης του πληθυσμού μέσω της χρήσης Ι.Χ. αυτοκινήτων. Δεδομένου ότι ο δείκτης ιδιοκτησίας στη χώρα μας κινείται ακόμα σε μεσαία επίπεδα σε σχέση με άλλες αναπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες, είναι βέβαιο ότι τα κυκλοφοριακά προβλήματα για την Αθήνα τα επόμενα χρόνια θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο, στον βαθμό που δεν θα υπάρξουν διαφορετικές πολιτικές επιλογές για τις μετακινήσεις μας.

7. Ο υφιστάμενος οδικός άξονας Λεωφ. Κατεχάκη–Λεωφ. Αλίμου, αποτελεί σήμερα την «Περιφερειακή Λεωφόρο» σύνδεσης των βορειοανατολικών με τις νοτιοανατολικές περιοχές του λεκανοπεδίου και συνδέεται με την Αττική Οδό στο ύψος της Καισαριανής. Τμήμα αυτού του οδικού άξονα διέρχεται από τον αστικό ιστό των Δήμων Βύρωνα (Καρέας), Ηλιούπολης και Αργυρούπολης.
Η προγραμματισμένη επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου στον Υμηττό προς τα νότια, στον δασικό χώρο πάνω από τον Καρέα, την Ηλιούπολη και την Αργυρούπολη, εμφανίζεται ως ένα έργο αναγκαίο και αναπόφευκτο, το οποίο θα αντιμετωπίσει τα υφιστάμενα σήμερα προβλήματα στις αστικές περιοχές όπου υπάρχει διερχόμενη υπερτοπική κυκλοφορία. Ακόμη, η νέα Περιφερειακή Λεωφόρος εκτιμάται ότι θα εξασφαλίσει μεγάλη ταχύτητα κυκλοφορίας, ενώ προβλέπεται η σύνδεση της με τον προγραμματιζόμενο νέο οδικό άξονα αεροδρομίου Σπάτων–πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, ο οποίος θα τέμνει κάθετα τον Υμηττό.
Εξ’ άλλου, πέραν όσων αναφέρθηκαν, προβλέπεται σε μια επόμενη φάση η επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού πάνω από την Άνω Γλυφάδα, ενώ προβλέπεται ακόμη η κατασκευή μιας Ανατολικής Περιφερειακής Λεωφόρου στον Υμηττό πάνω από τα Γλυκά Νερά, την Παιανία και το Κορωπί.

8. Είναι προφανές ότι όλοι αυτοί οι προβλεπόμενοι αυτοκινητόδρομοι θα προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στον δασικό χώρο του Υμηττού, ακόμη και όταν υπογειοποιηθούν κάποια μικρότερα ή μεγαλύτερα τμήματα τους. Διότι, για την κατασκευή και την λειτουργία τους απαιτούνται εκτεταμένες εκχερσώσεις δασικής βλάστησης, τοιχία αντιστήριξης, γέφυρες, ανισόπεδοι κόμβοι σύνδεσης με τα τοπικά οδικά δίκτυα των Δήμων που περιβάλλουν τον Υμηττό κλπ. Επίσης απαιτούνται σταθμοί διοδίων, δεδομένου ότι προβλέπεται οι νέοι αυτοκινητόδρομοι να κατασκευαστούν με τη μέθοδο Σ.Δ.Ι.Τ. (Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα), που σημαίνει ότι όσοι κινούνται σ’ αυτούς θα πληρώνουν διόδια.
Αξίζει να επισημανθεί ότι ο Υμηττός είναι ένα βουνό με ιδιαίτερη αρχαιολογική και μνημειακή αξία που συνδέεται με την ιστορία της Αθήνας, καθώς και ότι οι νέοι αυτοκινητόδρομοι στον Υμηττό θα διέρχονται από περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο NATURA 2000, λόγω της ιδιαίτερης αξίας όσον αφορά την ορνιθοπανίδα και την χλωρίδα του βουνού.

9. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η προγραμματιζόμενη επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου στον Υμηττό, δεν συνεπάγεται την κατάργηση της λειτουργίας του σημερινού οδικού άξονα Λεωφ. Κατεχάκη–Λεωφ. Αλίμου, όπως ισχυρίζονται ή φαντάζονται κάποιοι. Απλώς θα υπάρξει μια πρόσκαιρη ανακούφιση σε επιβαρημένες σήμερα περιοχές (στην Ηλιούπολη και στην Αργυρούπολη), η οποία πολύ σύντομα θα εξουδετερωθεί από την κυκλοφορία εκατοντάδων χιλιάδων νέων Ι.Χ. αυτοκινήτων στην Αττική και τη δημιουργία –ενδεχομένως– ενός νέου πολεοδομικού συγκροτήματος στον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και στην παραλία του Σαρωνικού.

10. Με βάση όλα όσα αναφέρονται παραπάνω, πιστεύουμε ότι σήμερα δεν μπορεί να έχει προτεραιότητα η κατασκευή της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου στον Υμηττό, αλλά η διαφορετική διαχείρηση του υφιστάμενου οδικού δικτύου της περιοχής, η ενίσχυση των δημόσιων μεταφορικών μέσων, η δημιουργία εκτεταμένων λεωφορειολωρίδων και ποδηλατόδρομων, η απελευθέρωση των πεζοδρομίων από σταθμευμένα αυτοκίνητα κ.α.
Δηλαδή αυτό που έχει προτεραιότητα είναι η διαμόρφωση μιας διαφορετικής πολιτικής από την σημερινή για τις μετακινήσεις στην πρωτεύουσα, η οποία θα προστατεύει το περιβάλλον και θα σέβεται την ιστορική κληρονομιά, μιας πολιτικής η οποία δεν θα παραχωρεί τους δημόσιους δρόμους σε ιδιώτες για εκμετάλλευση (όπως συμβαίνει με την Αττική Οδό), μιας πολιτικής που δεν θα πριμοδοτεί την χρήση του Ι.Χ. αλλά τα δημόσια μεταφορικά μέσα.


Σημειώσεις

1. Γιάννης Γκόλιας, καθηγητής Ε.Μ.Π. (Ελευθεροτυπία, 13/1/08)
2. Πάνος Παπαδάκος, συγκοινωνιολόγος (Ελευθεροτυπία, 31/12/07)
3. Γ. Χανδάνος, πρόεδρος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (Ελευθεροτυπία, 31/12/07)
4. Χαρά Τζαναβάρα, δημοσιογράφος (Ελευθεροτυπία, 31/12/07)

«Επιστημονική Κριτική του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου» ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΟΣ

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΟΣ
Καλλιδρομίου 30 & Ζωοδόχου Πηγής, Εξάρχεια 11473 ΑΘΗΝΑ
Τηλ/φαξ 210-3823.850
decleris@environ-sustain.gr www.environ-sustain.gr

Δελτίο Τύπου
Αθήνα, 18 Απρ. 2008
Ημερίδα
«Επιστημονική Κριτική του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου»
Παρασκευή 18 Απριλίου 2008
Εν’ όψει της επικειμένης εγκρίσεως και εφαρμογής του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου, που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στο Περιβάλλον και την Βιώσιμη Ανάπτυξη της Χώρας, το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος έκρινε αναγκαίο να υποβληθεί το Σχέδιο αυτό στον προσήκοντα ειδικό επιστημονικό έλεγχο, ώστε να γίνουν φανερές οι ελλείψεις και αδυναμίες του που πρέπει να διορθωθούν. Για τον σκοπό αυτό, το Επιμελητήριο, στα πλαίσια του Διαρκούς Σεμιναρίου για την καλλιέργεια και διάδοση των Αρχών και Αξιών της Βιωσίμου Αναπτύξεως, οργάνωσε την Παρασκευή 18 Απριλίου ειδική Ημερίδα με θέμα την «Επιστημονική Κριτική του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου», στην Αίθουσα Μεγάλων Ευεργετών του Λαϊκού Πανεπιστημίου της Εταιρείας των Φίλων του Λαού (Ευριπίδου 12, Αθήνα). Στην Ημερίδα συμμετείχαν η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ), ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) και μίλησαν οι κ.κ.:
Μιχαήλ Δεκλερής, Αντιπρόεδρος του ΣτΕ ε.τ., Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος,
Μαρία Καραμανώφ, Σύμβουλος Επικρατείας, Μέλος Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος,
Ιωσήφ Στεφάνου, Καθηγητής Χωροταξίας – Πολεοδομίας στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο,
Δημήτριος Αθανασούλης, Πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων,
Νικόλαος Μπόκαρης, Δασολόγος, Πρόεδρος ΠΕΔΔΥ (Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημ. Υπαλλήλων),
Ηλίας Φρυτζαλάς, Χωροτάκτης, M.Sc. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Εκπρόσωπος ΠΑΝΔΟΙΚΟ (Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων).

Δήλωση του Προέδρου του Επιμελητηρίου και επ. Αντιπροέδρου ΣτΕ
κ. Μιχαήλ Δεκλερή
Το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο έρχεται πολύ αργά, όταν έχει πια διαμορφωθεί μη βιώσιμη κατάσταση στη χώρα. Επομένως, πρωταρχικός σκοπός του έπρεπε να είναι η Περιβαλλοντική Αποκατάσταση, και δη των καταστραφέντων δασικών και φυσικών οικοσυστημάτων, των υδατικών και παρακτίων συστημάτων, η οριοθεσία της γεωργικής γης και η ανάκτηση του σφραγισμένου εδάφους. Επιβάλλεται, επίσης, η μετεγκατάσταση της βαρείας βιομηχανίας, που έχει καταστρέψει πολύτιμους κόλπους, όπως ιδίως της Ελευσίνος, τον Παγασητικό και τον Θερμαϊκό, η αποκατάσταση του Φαληρικού Όρμου, αλλά και η ανάπλαση του επίσης κατεστραμμένου αστικού περιβάλλοντος των μεγάλων πόλεων. Τίποτε όμως απ’ αυτά δεν προβλέπεται στο Σχέδιο, που νομιμοποιεί απλώς την άγρια ανάπτυξη του παρελθόντος, την οποία και συνεχίζει. Συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί με κανένα τρόπο βιώσιμο χωροταξικό σχέδιο, όπως επιβάλλει ο θεμελιώδης κανών της βιωσιμότητος, ισχύων τόσο στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, όσο και στο Σύνταγμα της Χώρας.
Η κ. Μαρία Καραμανώφ, μέλος Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος, Σύμβουλος Επικρατείας, είπε, μεταξύ άλλων:
«Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού πάσχει δύο θεμελιώδεις και αθεράπευτες νομικές πλημμέλειες. Η πρώτη συνίσταται στην κατάφωρη παραβίαση της συνταγματικής αρχής της βιωσιμότητος, η οποία δίνει απόλυτη προτεραιότητα στη διαφύλαξη και αποκατάσταση του φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας. Αντ’ αυτής, το Χωροταξικό Πλαίσιο επιλέγει ένα παρωχημένο μοντέλο άγριας ανάπτυξης με κυρίαρχο σκοπό τη μετατροπή της Ελλάδος σε βασικό «κόμβο» των διεθνών δικτύων διαμετακομιστικού εμπορίου και μεταφοράς ενεργείας. Όλες οι δημόσιες πολιτικές προσανατολίζονται στην εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού με κύρια σημεία της την ad hoc χωροθέτηση ενός δυσανάλογου για τις ανάγκες της χώρας αριθμού ενεργοβόρων και περιβαλλοντοκτόνων συγκοινωνιακών έργων (χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων), την ένταση της εξορυκτικής δραστηριότητος με κριτήριο την ζήτηση και όχι την προστασία των πόρων, την νομιμοποίηση των υφισταμένων προβληματικών βιομηχανικών συγκεντρώσεων, την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου τουρισμού που ισοδυναμεί με άναρχη οικιστική ανάπτυξη, την θυσία της γεωργικής γης στον τουρισμό και την οικιστική εξάπλωση, την νομιμοποίηση παράνομων ενεργειακών έργων, όπως είναι η εκτροπή του Αχελώου κ.λπ. Όσο για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, περιορίζονται σε οριοθετημένους θύλακες οιονεί μουσειακού τύπου, οι οποίοι λειτουργούν πράγματι στο περιθώριο της ανάπτυξης και στο μέτρο που δεν την παρενοχλούν. Τα πραγματικά οφέλη των ανωτέρω στρατηγικών επιλογών για τις παρούσες και τις μέλλουσες γενεές δεν προσδιορίζονται ούτε καν με οικονομικά κριτήρια, ενώ αποσιωπάται τελείως το περιβαλλοντικό τους κόστος. Έτσι μάλλον εξηγείται η δεύτερη νομική πλημμέλεια του Πλαισίου, η οποία συνίσταται στην έλλειψη της αναγκαίας Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που απαιτείται από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (Οδηγία 2001/42ΕΚ), ώστε να διασφαλίζεται ο βιώσιμος χαρακτήρας του χωροταξικού σχεδιασμού, πλημμέλεια η οποία καθιστά το παρόν Πλαίσιο εξαιρετικά ευάλωτο σε περίπτωση δικαστικής αμφισβητήσεως ενώπιον Ελληνικών ή Ευρωπαϊκών δικαστηρίων».
Ο Καθηγητής Χωροταξίας – Πολεοδομίας στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο κ. Ιωσήφ Στεφάνου σημείωσε: «Στη Συνέντευξη Τύπου ο Κύριος Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ τονίζει ότι με το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο επιδιώκεται «…Η προστασία του περιβάλλοντος και η συνετή διαχείριση του χώρου με τον περιορισμό παραγόντων υποβάθμισης του χώρου, όπως η υπέρμετρη αστική εξάπλωση και η διάσπαρτη δόμηση». Παράλληλα όμως τονίζει «1. Δεν είναι δυνατό να καταργηθεί η εκτός σχεδίου δόμηση…» και «2......δεν καταργείται η αρτιότητα των τεσσάρων στρεμμάτων για την κατοικία» ενώ ταυτόχρονα, με τον νέο θεσμό της τουριστικής κατοικίας διπλασιάζεται ο συντελεστής δόμησης ουσιαστικά για παραθεριστική κατοικία στις εκτός σχεδίου περιοχές. Ένα απλό ερώτημα τίθεται σ’ αυτή την δογματική αξιωματική θέση του αδύνατου της κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης (σημ: καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν κτίζει εκτός θεσμοθετημένων ορίων). Έχει μετρήσει ποτέ το ΥΠΕΧΩΔΕ το μέγεθος των εκτάσεων των εντός σχεδίου περιοχών της Ελλάδας; Το σύνολο των εκτάσεων αυτών, που είτε ανήκουν σε πόλεις ή οικισμούς με ρυμοτομικό σχέδιο, είτε σε αραιοκατοικημένα χωριά, πολίχνες, ή γενικότερα αραιοδομημένες οικιστικές συγκεντρώσεις υπαίθρου που ο πληθυσμός τους κυμαίνεται από 1 έως 2000 κατοίκους και έχουν οριοθετημένη εντός σχεδίου περιοχή χωρίς ρυμοτομικό, είναι τόσο μεγάλο που θα έφθανε, σύμφωνα με τα παγκόσμια πρότυπα που το ίδιο το ΥΠΕΧΩΔΕ υιοθετεί, να καλύψει ανάγκες υπερπολλαπλάσιες του ελληνικού πληθυσμού και των επισκεπτών που ετησίως δεχόμαστε ή που μπορούμε να δεχτούμε στα επόμενα 15 χρόνια. Γιατί χρειαζόμαστε την εκτός σχεδίου δόμηση; Και αν για ορισμένη χρήση (π.χ. τουρισμό) είναι απαραίτητη η δημιουργία νέων κελυφών σε κάποια συγκεκριμένη περιοχή, γιατί αυτή δεν επιλέγεται να πολεοδομηθεί προς τον σκοπό αυτό με σχέδιο, σύστημα και ειδικούς όρους δόμησης όπως σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο;»
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων κ. Δημήτριος Αθανασούλης δήλωσε πως «ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων θεωρεί ότι η σύνταξη, θεσμοθέτηση και εφαρμογή τόσον ενός γενικού όσο και ειδικών πλαισίων χωρικής οργάνωσης, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αειφόρο ανάπτυξη και ουσιαστικό βήμα για την αντιμετώπιση των παθογενειών που αλλοιώνουν και υποβαθμίζουν την πολιτιστική κληρονομία της χώρας. Το παρόν Πλαίσιο του ΥΠΕΧΩΔΕ δεν καλύπτει τις σύγχρονες απαιτήσεις που υπάρχουν, καθώς έχει σοβαρότατες ελλείψεις και ασάφειες που επιτρέπουν τη διατήρηση των υφιστάμενων αρνητικών παραγόντων. Ένα Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού θα πρέπει να διέπεται από τόλμη και να λειτουργεί σαν ένα ασφαλές πλαίσιο για την βιώσιμη ανάπτυξη, στοιχεία που το παρόν Σχέδιο δεν διαθέτει».
Ο κ. Νικόλαος Μπόκαρης, Δασολόγος, Πρόεδρος ΠΕΔΔΥ (Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημ. Υπαλλήλων), επεσήμανε στην ομιλία του: «Για τους ειδικούς επιστήμονες, δασολόγους και περιβαλλοντολόγους, η προστασία του περιβάλλοντος, που αποτελεί στοιχειώδες και επιζητούμενο δεδομένο του χωροταξικού σχεδιασμού, είναι συνδεδεμένη με την προστασία και την αειφόρο ανάπτυξη των δασικών οικοσυστημάτων και τη διαφύλαξη της οντότητας τους ως φυσικών πόρων, και όχι με τη θυσία τους στο βωμό «αναπτυξιακών» σκοπιμοτήτων, ή τη μείωση του βαθμού προστασίας τους. Το Σχέδιο Εθνικού Χωροταξικού Πλαισίου που κατατέθηκε αντιμετωπίζει υποκριτικά και αντιεπιστημονικά το θέμα της προστασίας και της καταγραφής των δασικών οικοσυστημάτων. Ακυρώνεται ουσιαστικά η σημαντικότερη συνιστώσα του χωροταξικού σχεδιασμού, που είναι η διάκριση του χαρακτήρα των παραγωγικών εκτάσεων της χώρας με την ακριβή καταγραφή των χρήσεων γης και κυρίως των δασών που αποτελούν και δημόσια περιουσία. Η μεθοδολογική προσέγγιση που κατονομάζεται στο Σχέδιο ως «πρόγραμμα οριοθέτησης των δασών και δασικών εκτάσεων», δεν είναι παρά μια αδρομερής καταγραφή των δασών από το γραφείο, χωρίς επαλήθευση των μετρητικών στοιχείων στο έδαφος, (μονοσκοπική φωτοερμηνεία) που προσδίδει μεγάλο περιθώριο λάθους (30%) στο προϊόν που θα παραχθεί και υποκριτικά κατονομάζεται από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε ως δασικός χάρτης, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι δεν είναι. Ουσιαστικά, με την αντιεπιστημονική προσέγγιση του θέματος του δασολογίου, ακυρώνονται οι δασικοί χάρτες, δηλ. το δασολόγιο, που είναι το μοναδικό εργαλείο που διαθέτουμε σήμερα για την ανάδειξη, την ακριβή οριοθέτηση και τη αειφορική διαχείριση των δασικών εκτάσεων και την προστασία της δημόσιας περιουσίας. Ενώ, από την άλλη πλευρά, δεν γίνεται λόγος για την κύρωση των δασικών χαρτών, η οποία από ότι φαίνεται είναι άγνωστη έννοια για τους συντάκτες του Σχεδίου. Ένα πρόσθετο αρνητικό στοιχείο του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης αποτελεί η μη αποτελεσματική προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας και των εδαφικών πόρων της χώρας, ιδιαίτερα στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές που δέχονται σοβαρές πιέσεις από άλλες χρήσεις. Δεν υπάρχει σαφής κατεύθυνση για την προστασία της γεωργικής γης, η χρήση της οποίας «καθορίζεται», σύμφωνα με το Πλαίσιο, από «τις ανάγκες επέκτασης οικισμών και την οικονομική ανάπτυξη», ενώ η γεωργία και η εντατική κτηνοτροφία προτείνεται να διατηρηθεί μόνο στις «γόνιμες πεδινές περιοχές» της χώρας (οι οποίες ταυτίζονται με τις «παραδοσιακές» γεωργικές περιφέρειες της χώρας).

Ο κ. Ηλίας Φρυτζαλάς, Χωροτάκτης, M.Sc. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Εκπρόσωπος του ΠΑΝΔΟΙΚΟ, σημείωσε στην ομιλία του: «Το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού δεν διορθώνει τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στη χώρα, αλλά μάλλον τα διαιωνίζει, ούτε και προβλέπει για τα δυνητικά προβλήματα που ενδεχομένως θα προκύψουν. Καθώς φαίνεται, το ΓΠΧΣ έγινε απλώς … για να γίνει (για να καλύψει το βιβλιογραφικό κενό). Πρόκειται για ένα μη ολοκληρωμένο και μη συνεκτικό αναπτυξιακό στρατηγικό σχέδιο, το οποίο κατά καιρούς έχει προκαλέσει την κοινή γνώμη. Το ΓΠΧΣ θα πρέπει να αποτελεί μέσο προστασίας του περιβάλλοντος (φυσικού και ανθρωπογενούς), ρύθμισης των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στο χώρο και, γενικότερα, προάσπισης της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης. Το ΠΑΝΔΟΙΚΟ ζητά την άμεση απόσυρση του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και να ξεκινήσει νέα διαδικασία επεξεργασίας νέου χωροταξικού σχεδίου, προσαρμοσμένου στις σύγχρονες συνθήκες και ανάγκες της χώρας μας»._



Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και ΒιωσιμότητοςΚαλλιδρομίου 30114 73 Εξάρχεια ΑΘΗΝΑτηλ: 210-3823.850