Ρυθμίζοντας τη λεηλασία της Αττικής…*

Ρυθμίζοντας τη λεηλασία της Αττικής…*

Του Πάνου Τότσικα

Μέσα στον Απρίλη ανακοινώθηκε από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ η κυοφορούμενη εδώ και μια δεκαετία (τουλάχιστον) αναθεώρηση του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΡΣΑ) και διανύουμε ήδη την περίοδο της λεγόμενης «διαβούλευσης».
Όπως είναι γνωστό, για πρώτη φορά η πρωτεύουσα της χώρας μας απέκτησε
θεσμοθετημένο σχεδιασμό του χώρου το 1985, με υπουργό τον Αντώνη Τρίτση, ο οποίος «έγραψε ιστορία» σύμφωνα με τα λεχθέντα του ιστορικού αρχηγού του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά απεπέμφθη από αυτό το υπουργείο μετά βαϊων και κλάδων. Ετσι, ο υποδειχθείς από τον αρχηγό, ρεαλιστής διάδοχός του Ευάγγ. Κουλουμπής (σοσιαλιστής και αυτός, θεός σχωρέστον), αποδεχόμενος πλήρως τις υποδείξεις των ανερχόμενων τότε οικονομικών συμφερόντων, ανέτρεψε χωρίς επιφυλάξεις τους στόχους του «αιθεροβάμονα» Αντ.Τρίτση (και κατ’ επέκταση του θεσμοθετημένου ΡΣΑ) περί «ανάσχεσης της επέκτασης της πόλης, αποτροπής της συγκέντρωσης πληθυσμού και οικονομικών δραστηριοτήτων στην Αττική, αποκέντρωση και περιφερειακή ανάπτυξη».
Κορυφαία στιγμή της ανατροπής του ΡΣΑ του 1985, ήταν το «φύτεμα» στον κάμπο των Μεσογείων του νέου Διεθνούς Αερολιμένα, ο οποίος αργότερα ονομάστηκε «Ελευθέριος Βενιζέλος». Ετσι, έκτοτε η περιοχή απέκτησε «ζωή» και τείνει να μετατραπεί σε ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο με κάποια υπολείμματα γεωργικής γης (η οποία, σημειωτέον έθρεψε γενιές και γενιές ανθρώπων με προϊόντα που σήμερα συνήθως εισάγονται από «φτωχότερες» χώρες από τη δική μας…)

Το μοντέλο ανάπτυξης που κυριαρχεί πλέον στην Αττική, έχει ως ορατή συνέπεια την συγκέντρωση πληθυσμού και οικονομικών δραστηριοτήτων, την υποβάθμιση των κεντρικών περιοχών της Αθήνας , την αστικοποίηση της περιαστικής ζώνης.
Οι ορεινοί όγκοι της Αττικής, η Πεντέλη, ο Υμηττός, η Πάρνηθα, το Ποικίλο Όρος, δέχονται συνεχείς οικιστικές πιέσεις, με αποτέλεσμα τις αδιάκοπες επεκτάσεις, άλλοτε νομότυπες και άλλοτε παράνομες και αυθαίρετες.

Σπαταλώντας τη ζωή…
«…Την καταστροφή της Πεντέλης πρέπει να την δούμε σαν ένα μέρος από την καταστροφή όλης της Αττικής…Μέσα από τραυματισμένες μνήμες έρχεται η στιγμή που ο άνθρωπος πρέπει να σκέφτεται φιλοσοφικά ή ποιητικά, όπως στις στιγμές που σκέπτεται για τη ζωή ή για το θάνατο ή για την ελευθερία…
…Αν δεν γίνει μια αναμόχλευση σε βάθος των σχέσεων των ανθρώπων που αποτελούν το κοινωνικό σύνολο και αυτών που εκλέγουν για να τους εκφράσουν, τότε στα επόμενα λίγα χρόνια, μπορεί να βρεθούμε σε μια σειρά από τεράστιες δυσκολίες και καταστροφές, σε κατασπατάληση της ζωής που θα γίνεται σ’ αυτό το χώρο μια ασύμφορη ζωή, αταίριαστη στις συνθήκες εργασίας ,υγείας και της ελάχιστης αξιοπρέπειας όπου η έννοια των ωρών ευτυχίας θα αντικατασταθεί από ένα οχετό παράνοιας ,θορύβων, βιαιότητας και απάθειας. Οι συνθήκες αυτές θα οδηγήσουν σε ανάγκες και επιθυμίες φυγής…Σήμερα η μόνη διέξοδος είναι η σωτηρία της Αττικής και σε άλλη κλίμακα η σωτηρία της Ελλάδας …Μια ηθική και νοητική ανέγερση ίσως θα έφερναν σε κάποιο δρόμο, ίσως κάποιο επίπονο και γενναίο θαύμα…»

Το παραπάνω προφητικό κείμενο έχει γραφεί από τον αρχιτέκτονα Αριστομένη Προβελέγγιο το 1975. Στα τριαντατέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν, κανένα «θαύμα» δεν έγινε.
Σήμερα η Πεντέλη εξακολουθεί να χτίζεται αυθαίρετα ή νομότυπα. Στα όρια Πικερμίου και Ραφήνας Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί αγωνίζονται να κτίσουν μια νέα πόλη 10.000 κατοίκων, ενάντια στις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Στην Πάρνηθα, προωθείται η κατασκευή μιάς «Τεχνόπολης» καθώς και η επέκταση της δόμησης των εγκαταστάσεων του Καζίνο και του Μόν Παρνές.
Στον Υμηττό, ο οποίος θεωρείται πλέον ως ένα ενοχλητικό φυσικό εμπόδιο μεταξύ του υπερδομημένου λεκανοπεδίου της Αθήνας και του υπό ραγδαία «ανάπτυξη» κάμπου των Μεσογείων, προωθείται η έγκριση ενός Προεδρικού Διατάγματος που αντιμετωπίζει τον μισό ορεινό όγκο ως «περιαστικό- θεματικό» πάρκο. Ταυτόχρονα, ένα εκτεταμένο δίκτυο νέων αυτοκινητόδρομων, προβλέπεται να τον διασχίσει επιφανειακά και υπόγεια.

Σύμφωνα με δημοσιευμένη έρευνα (Καθημερινή 20/4/2008),το 65% των κατοίκων της Αθήνας δήλωσε ότι εάν μπορούσαν να φύγουν, θα την εγκατέλειπαν.
Ωστόσο, για τα επόμενα χρόνια, ο νέος στρατηγικός στόχος που κυριαρχεί είναι «…της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας και ενίσχυσης του ρόλου της Αθήνας ως διεθνούς και ευρωπαϊκής μητρόπολης και ως πόλης – πύλης για την νοτιο-ανατολική Ευρώπη»…

Φαίνεται ότι κάποια οργανωμένα συμφέροντα, εν μέσω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, οικολογικής κατάρρευσης και εξαθλίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων, ψάχνουν νέα πεδία λεηλασίας του χώρου, με όχημα αυτή τη φορά το ταλαίπωρο «Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας»…


*Προδημοσίευση από το περιοδικό «ΓΑΛΕΡΑ» Νο 44